زندگى سیاسى هشتمین امام علیه السلام

سپاس بر خداوندى که پروردگار همه گیتى است.

و رحمت و درود بر بهترین آفریدگانش یعنى محمد صلى اللَّه علیه وآله و خاندان پاک و وارسته او.

این کتاب متن فشرده و ترجمه شده اى از دستاورد تحقیقاتى نویسنده است که مدت سه سال رنج کاوش در آثار بیشمارى را بر خود هموار نمود. وى در پیش درآمد کتاب، نخست با لحنى بسیار مخلصانه و احساس برانگیز اثر خود را به پیشگاه امام زمان ارواحنا له الفداء تقدیم مى کند. سپس از بسیارى مورّخان و نویسندگانى که به شرح زندگى امام رضا علیه السلام پرداخته اند گله مى کند که چرا در پیرامون مسأله مهمى همچون «بیعت ولیعهدى امام» چندان که شایسته بود، قلم نزده اند.

وى معتقد است که حوادث گذشته تاریخى فقط داستانهایى نیستند که براى سرگرمى در کتابها نوشته شده باشند، بلکه این رویدادها شدیداً در زندگى کنونى ما نیز مى توانند نقش آفرین جریانها باشند.

تدوین تاریخ و نقد و بررسى مسایل تاریخى بیشتر به انگیزه بهره بردارى از آنها در متن زندگى عینى خود ماست. باید احوال گذشتگان را دانست و شرایط روزگارشان رانیک دریافت تا از اوج و حضیضها و جزر و مدّها بسى پند و شیوه عمل آموخت. پس رسالت و وظیفه تاریخ از این دیدگاه در بازگویى تاریخ ملّتها خلاصه مى شود، ولى نه به وجه مبتذل آن بلکه به صورت اداى یک امانت راستین که با دقّت و موشکافى ویژه بحرانهاى فکرى ومادّى و تحوّلات شرایط سیاسى و اجتماعى و دیگر مسایلى که بر ملّتهاى پیشین گذشته بر ما عرضه مى گردد. اما اگر تاریخ زبانش از نقل این حکایات الکن بماند، اسطوره اى بى خاصیّت خواهد ماند و بزودى ما را با فقد تاریخ خودمان مواجه خواهد ساخت. تاریخ تنها آن نیست که بر تخت نشستن پادشاهان و یا از شوکت فروافتادن رژیمها را بیان کند، بلکه باید همچنین آیینه اى باشد که این گونه رویدادها را درست در ظروف واقعى خودشان به ما نشان بدهد. برخى از مورّخان نقش نقّال بزم افروز حکمرانان خود را بازى مى کردند. چه به خاطر خوشایند آنان همه وقایع را نمى گفتند و یا برخى ناگفتنیها را بس گفتنى مى نمودند. مثلاً چون رشته سخن به مجلس طرب و بزم مى کشید چنان با پیاله و جامهاى نگارین آن را مى آراستند که جنایت ناشى از این بزمها همه تحت الشعاع قرار مى گرفت. باز از قماش همین گونه خیانت تاریخى است سکوت و یا عدم تعمّق در علل و شوندهاى رویداد که بالطبع این شیوه ها ما را که پاى سخن تاریخ نشسته ایم، از درک واقعیت خود رویداد محروم مى سازد.

نویسنده با این دید یکى از مهمترین مسایل را در تاریخ اسلام براى تحقیق برگزیده و با این باور که هنوز کاوش جانانه در پیرامونش صورت نگرفته، کتاب ارزنده اى را تألیف کرده که به لحاظ کمیّت به پانصد صفحه قطع وزیرى مى رسد. موضوع براستى جالب توجه است، ولى به پاس رعایت حال بسیارى از خوانندگان عزیزمان که کمتر مجال خواندن مطالب مبسوطى را پیدا مى کنند مترجم عرضه داشت متن فشرده آن را مناسبتر تشخیص داد. امید است که با خواندن همین متن کنونى، خواننده مطالب اساسى کتاب و دیدگاههاى مؤلّف به بهترین وجهى آشنایى پیدا کند. ضمناً کسانى که انگیزه تحقیق بیشترى دارند خواهند توانست که به متن اصلى کتاب مراجعه کنند